40 حدیث زیبای اخلاقی و عرفانی از امام حسین (ع)
1. شناخت خداوند و عبادت او
«اَیّهَا النّاسُ! إِنّ اللّهَ جَلّ ذِکْرُهُ مَا خَلَقَ الْعِبَادَ إِلاّ لِیَعْرِفُوهُ، فَإِذَا عَرَفُوهُ عَبَدُوهُ فَإِذَا عَبَدُوهُ اسْتَغْنَوْا بِعِبَادَتِهِ عَنْ عِبَادَةِ مَا سِوَاهُ».
امام حسین (ع) فرمود: «اى مردم! خداوند بندگان را آفرید تا او را بشناسند، آنگاه که او را شناختند، پرستش کنند و آنگاه که او را پرستیدند، از پرستش غیر او بى نیاز شوند».
(بحار الانوار، ج ۵ ص ۳۱۲ ح۱ )
۲. یافتن خداوند
«مَاذَا وَجَدَ مَنْ فَقَدَکَ وَ مَا الّذِى فَقَدَ مَنْ وَجَدَکَ؟».
امام حسین (ع) فرمود: «پروردگارا! چه چیز را یافت کسی که تو را گم کرد چه چیز را گم کرد کسی که تو را یافت؟».
(بحار الانوار، ج ۹۵ ص ۲۲۶ ح۳ )
۳. خداوند، مراقب انسان
«عَمِیَتْ عَیْنٌ لاَ تَرَاکَ عَلَیْهَا رَقِیباً».
امام حسین (ع) فرمود: «چشمى که تو را مراقب خویش نبیند، کور است».
(بحار الانوار، ج ۹۵ ص ۲۲۶ ح۳ )
۴. عبادت تجار، بندگان و آزادگان
«إِنّ قَوْماً عَبَدُوا اللّهَ رَغْبَةً فَتِلْکَ عِبَادَةُ التّجّارِ وَ إِنّ قَوْمَاً عَبَدُوا اللّهَ رَهْبَةً فَتِلْکَ عِبَادَةُ الْعَبِیدِ وَ إِنّ قَوْمَاً عَبَدُوا اللّهَ شُکْراً فَتِلْکَ عِبَادَةُ الاَحْرَارِ وَ هِىَ اَفْضَلُ الْعِبَادَةِ».
امام حسین (ع) فرمود: «گروهى خدا را از روى میل به بهشت عبادت مىکنند، که این عبادت تجارتکنندگان است و گروهى خدا را از ترس دوزخ مىپرستند و این عبادت بردگان است، و گروهى خدا را به سبب شایستگى مىپرستند، و این عبادت آزادگان است که برترین عبادت است».
(تحف العقول، ص ۲۷۹ ح۴ )
۵. پاداش عبادت حقیقى خداوند
«مَنْ عَبَدَ اللّهَ حَقّ عِبَادَتِهِ آتاهُ اللّهُ فَوْقَ اَمَانِیهِ وَ کِفَایَتِهِ».
امام حسین (ع) فرمود: «هرکس حق معبودیت خدا را بهجا آورد، خداوند بیش از حدّ انتظار و کفایتش به او عطا مى کند».
(بحار الانوار، ج ۶۸ ص ۱۸۴ ح۴۴ )
۶. زیانکار
«لَقَدْ خَابَ مَنْ رَضِىَ دُونَکَ بَدَلاً».
امام حسین (ع) فرمود: «هرکس به غیر تو دل ببندد، زیان کرده است». (بحار الانوار، ج ۹۵ ص ۲۱۶ ح۳ )
۷. ستایشگران خداوند
«مَا خَلَقَ اللّهُ مِنْ شَىْءٍ إِلا وَ لَهُ تَسْبِیحٌ یَحْمَدُ بِهِ رَبّهُ».
امام حسین (ع) فرمود: «خداوند هیچ موجودى را نیافرید، جز آنکه براى او تسبیحى قرارداد تا با آن خدا را ستایش کند».
(بحار الانوار، ج ۶۱ ص ۲۹ ح۸ )
۸. دوستى خداوند، سرمایه انسان
«خَسِرَتْ صَفْقَةُ عَبْدٍ لَمْ تَجْعَلْ لَهُ مِنْ حُبّکَ نَصِیباً».
امام حسین (ع) فرمود: «پروردگارا! کسى که از محبّت خود بهرهمندش نکردى، زیان کرده است».
(بحار الانوار، ج ۹۵ ص ۲۲۶ ح۳ )
۹. اشک چشم و ترس دل، رحمت خداوند
«بُکَاءُ الْعُیُونِ وَ خَشْیَةُ الْقُلُوبِ رَحْمَةٌ مِنَ اللّهِ».
امام حسین (ع) فرمود: «گریستن چشمها و ترسیدن قلبها، رحمتى از جانب خداست».
(مستدرک الوسائل، ج ۱۱ ص ۲۴۵ ح۳۵ )
۱۰. دوستى اهل بیت سبب ریزش گناهان
«إِنّ حُبّنَا لَتُسَاقِطُ الذّنُوبَ کَمَا تُسَاقِطُ الرّیحُ الْوَرَقَ».
امام حسین (ع) فرمود: «محبّت ما اهل بیت سبب ریزش گناهان است، چنانکه باد، برگ درختان را مىریزد».
(حیاة الامام الحسین، ج ۱ ص۱۵۶ )
۱۱. اهل بیت(ع)، معلمان ملائکه
«اَىّ شَىْءٍ کُنْتُمْ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ اللّهُ عَزّوَجَلّ آدَمَ (ع)؟ قَالَ کُنّا اَشْبَاحَ نُورٍ نَدُورُ حَوْلَ عَرْشِ الرّحْمنِ فَنُعَلّمُ لِلْمَلاَئِکَةِ التّسْبِیحَ وَ التّهْلِیلَ وَ التّحْمِیدَ».
از امام حسین (ع) پرسیده شد: «قبل از اینکه خداوند عزّوجل آدم (ع) را خلق کند، شما چه چیزى بودید؟ فرمود: ما شبحهایى از نور بودیم که بر گرد عرش خدا مىچرخیدیم و به ملائکه درس تسبیح و توحید و ستایش خدا را مىآموختیم».
(بحار الانوار، ج ۵۷ ص ۳۱۱ ح۱ )
۱۲. اهلبیت(ع)، اهل سرّ خدا
«نَحْنُ الّذِینَ عِنْدَنَا عِلْمُ الْکِتَابِ وَ بَیَانُ مَا فِیهِ وَ لَیْسَ عِنْدَ اَحَدٍ مِنْ خَلْقِهِ مَا عِنْدَنَا لاِنّا اَهْلُ سِرّ اللّهِ».
امام حسین (ع) فرمود: «ما کسانى هستیم که علم قرآن، و بیان آنچه در آن است، نزد ماست، و آنچه در نزد ماست نزد هیچیک از آفریدگان خدا نیست، زیرا ما محرم راز خداییم».
(بحار الانوار، ج ۴۴ ص ۱۸۴ ح۱۱ )
۱۳. مخلوقات، مأمور به اطاعت از اهل بیت(ع)
«وَ اللّهِ مَا خَلَقَ اللّهُ شَیْئاً إِلا وَ قَدْ اَمَرَهُ بِالطّاعَةِ لَنَا».
امام حسین (ع) فرمود: «سوگند به خدا که خداوند هیچ موجودى را نیافرید، مگر آنکه او را به اطاعت از ما، امر کرد».
(بحار الانوار، ج ۴۴ ص ۱۸۱ ح۱ )
۱۴. دوستى اهل بیت(علیهم السلام)
«مَنْ اَحَبّنَا کَانَ مِنّا اَهْلَ الْبَیتِ».
امام حسین (ع) فرمود: «کسى که ما را دوست بدارد، از ما اهل بیت است».
(نزهة النّاظر و تنبیه الخاطر، ص ۸۵ ح۱۹ )
۱۵. تهیدستى و کشته شدن شیعیان
«وَ اللّهِ الْبَلاَءُ وَ الْفَقْرُ وَ الْقَتْلُ اَسْرَعُ إِلَى مَنْ اَحَبّنَا مِنْ رَکْضِ الْبَرَاذِینِ، وَ مِنَ السّیْلِ إِلىَ صِمْرِهِ».
امام حسین (ع) فرمود: «به خدا سوگند، فقر و قتل به سوى دوستان ما، از حرکت اسبان تیزپا و جریان سیل در مسیرش، سریعتر است».
(بحار الانوار، ج ۶۴ ص ۲۴۹ ح۸۵ )
۱۶. پرهیز از خیانت و مکر و نیرنگ
«إِنّ شِیعَتَنَا مَنْ سَلِمَتْ قُلُوبُهمْ مِنْ کُلّ غِشّ وَغَلّ وَدَغَلٍ».
امام حسین (ع) فرمود: «شیعه ما کسى است که دلش از هرگونه خیانت و نیرنگ و مکرى پاک است».
(بحار الانوار، ج ۶۵ ص ۱۵۶ ح۱۰ )
۱۷. امام حسین(ع) و امام زمان(عج)
«لَوْ اَدْرَکْتُهُ لَخَدَمْتُهُ اَیّامَ حَیَاتِى».
امام حسین (ع) فرمود: «اگر زمان او را (حضرت مهدى (عج)) را درک مىکردم، تمام عمر خدمتگزارش بودم».
(عقد الدّرر، ص۱۶۰)
۱۸. حسین(ع)، کشته اشکها
«اَنَا قَتِیلُ الْعَبْرَةِ، لا یَذْکُرُنِى مُؤْمِنٌ إِلا بَکَى».
امام حسین (ع) فرمود: «من کشته اشکهایم، مؤمنى مرا یاد نکند، مگر آنکه به گریه مىافتد».
(کامل الزیارات، ص ۱۱۷ ح۶ )
۱۹. پاداش زائر امام حسین(ع)
«مَنْ زَارَنِى بَعْدَ مَوْتِى زُرْتُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ لَوْ لَمْ یَکُنْ إِلا فِى النّارِ لاَخْرَجْتُهُ».
امام حسین (ع) فرمود: «هرکه مرا پس از مرگم، زیارت کند، روز قیامت زیارتش مى کنم و اگر در آتش هم باشد، او را بیرون مى آورم».
(المنتخب للطریحى، ص۶۹ )
۲۰. خوشخلقى و سکوت
«اَلْخُلْقُ الْحَسَنُ عِبَادَةٌ وَ الصّمْتُ زَیْنٌ».
امام حسین (ع) فرمود: «خوشخویى، عبادت است و سکوت، زینت».
(تاریخ الیعقوبى، ج ۲ ص۲۶۴ )
۲۱. تأخیر در مرگ و افزایش روزى با صله رحم
«مَنْ سَرّهُ اَنْ یُنْسَاَ فِى اَجَلِهِ وَ یُزَادَ فِى رِزْقِهِ فَلْیَصِلْ رَحِمَهُ».
امام حسین (ع) فرمود: «کسى که دوست دارد اجلش به تأخیر افتد و روزى اش افزایش یابد، صله رحم به جا آورد».
(بحار الانوار، ج ۷۱ ص ۹۱ ح۵ )
۲۲. عرضه اعمال به خداوند
«إِنّ اَعْمَالَ هَذِهِ الاُمّةِ مَا مِنْ صَبَاحٍ إِلا وَ تُعْرَضُ عَلَى اللّهِ عَزّوَجَلّ».
امام حسین (ع) فرمود: «همانا اعمال امّت، هر بامدادان بر خداوند عرضه می شود».
(بحار الانوار، ج ۷۰ ص ۳۵۳ ح۵۴ )
۲۳. جلب رضایت مردم با نارضایتى خداوند
«مَنْ طَلَبَ رِضَى النّاسِ بِسَخَطِ اللّهِ وَکَلَهُ اللّهُ إِلىَ النّاسِ».
امام حسین (ع) فرمود: «کسى که براى جلب رضایت مردم، موجب غضب خدا شود، خداوند او را به مردم وا مى گذارد».
(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۲۶ ح۸ )
۲۴. گذشت در حال قدرت
«إِنّ اَعْفَى النّاسِ مَنْ عَفَا عَنْ قُدْرَةٍ».
امام حسین (ع) فرمود: «باگذشت ترین مردم کسى است که با وجود قدرت، گذشت کند».
(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۲۱ ح۴ )
۲۵. سخن کاهنده ارزش
«لاَ تَقُولُوا بِاَلْسِنَتِکُمْ مَا یَنْقُصُ عَنْ قَدْرِکُمْ».
امام حسین (ع) فرمود: «چیزى که از ارزشتان بکاهد، بر زبان جارى نکنید».
(جلاء العیون، ج ۲ ص۲۰۵ )
۲۶. اثر تنگدستى، بیمارى و مرگ
«لَوْلاَ ثَلاَثَةٌ مَا وَضَعَ ابْنُ آدَمَ رَأسَهُ لِشَىْءٍ اَلْفَقْرُ وَ الْمَرَضُ وَ الْمَوتُ».
امام حسین (ع) فرمود: «اگر سه چیز نبود، آدمى سرش را در برابر هیچ چیز فرود نمى آورد؛ تنگدستى، بیمارى و مرگ».
(نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، ص ۸۵ ح۴ )
۲۷. غفلت از گناه خویشتن
«إِیّاک اَنْ تَکُونَ مِمّنْ یَخَافُ عَلَى الْعِبَادِ مِنْ ذُنُوبِهِمْ وَیَاْمَنُ الْعُقُوبَةَ مِنْ ذَنْبِهِ».
امام حسین (ع) فرمود: «مبادا از کسانى باشى که از گناه دیگران بیمناک هستند، و از کیفر گناه خود آسوده خاطرند».
(تحف العقول، ص۲۷۳ )
۲۸. برطرفکردن گرفتارى مؤمن
«مَنْ نَفّسَ کُرْبَةَ مُؤْمِنٍ فَرّجَ اللّهُ عَنْهُ کُرَبَ الدّنیَا وَ الاخِرَةِ».
امام حسین (ع) فرمود: «هرکه گرفتارى مؤمنى را برطرف کند، خداوند گرفتاریهاى دنیا و آخرتش را برطرف مىکند».
(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۲۲ ح۵ )
۲۹. مرگ با عزّت برتر از زندگى با ذلّت
«مَوْتٌ فِى عِزّ خَیْرٌ مِنْ حَیَاةٍ فِى ذُلّ».
امام حسین (ع) فرمود: «مرگ با عزت برتر از زندگى با ذلّت است».
(بحار الانوار، ج ۴۴ ص ۱۹۲ ح۴ )
۳۰. همسانى گفتار و عمل
«إِنّ الْکَریِمَ إِذَا تَکَلّمَ بِکَلاَمٍ، یَنْبَغِى اَنْ یُصَدّقَهُ بِالْفِعْلِ».
امام حسین (ع) فرمود: «بزرگوار کسى است، که گفتارش با عملش یکى باشد».
(مستدرک الوسائل، ج ۷ ص ۱۹۳ ح۶ )
۳۱. دشمنى با على(ع) نشانه نفاق
«مَا کُنّا نَعْرِفُ الْمُنَافِقِینَ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللّهِ (ص) إِلا بِبُغْضِهِمْ عَلِیّاً وَ وُلْدَهُ».
امام حسین (ع) فرمود: «ما در عهد رسول خدا (ص) منافقان را نمىشناختیم، جز در دشمنى آنها با على و اولادش».
(عیون أخبار الرّضا، ج ۲ ص ۷۲ ص۳۰۵ )
۳۲. اثر پذیرش هدیه
«مَنْ قَبِلَ عَطَاءَکَ، فَقَدْ اَعَانَکَ عَلَى الْکَرَمِ».
امام حسین (ع) فرمود: «آنکس که هدیه تو را بپذیرد، تو را در بزرگوارى کمک کرده است».
(بحار الانوار، ج ۶۸ ص ۳۵۷ ح۲۱ )
۳۳. نجات از آتش با گریه از ترس خدا
«اَلْبُکَاءُ مِنْ خَشْیَةِ اللّهِ نَجَاةٌ مِنَ النّارِ».
امام حسین (ع) فرمود: «گریه از ترس خدا، باعث نجات از آتش جهنّم است».
(مستدرک الوسائل، ج ۱۱ ص ۲۴۵ ح۳۵ )
۳۴. اثر خردمندى و یقین به مرگ
«لَوْ عَقَلَ النّاسُ وَ تَصَوّرُوا الْمَوْتَ لَخَرِبَتِ الدّنیَا».
امام حسین (ع) فرمود: «اگر مردم خردمند مىشدند و مرگ را باور مىداشتند، دنیا ویران مىگشت».
(إحقاق الحق، ج ۱۱ ص۵۹۲ )
۳۵. گناهى آسانتر از پوزش
«رُبّ ذَنْبٍ اَحْسَنُ مِنَ الاِعْتِذَارِ مِنْهُ».
امام حسین (ع) فرمود: «چه بسا گناهى که نیکوتر از پوزش است».
(بحار الانوار، ج ۵۷ ص ۱۲۸ ح۱۱ )
۳۶. غیبت، خورش سگهاى دوزخ
«کُفّ عَنِ الْغَیْبَةِ فَإِنّهَا إِدَامُ کِلابِ النّارِ».
امام حسین (ع) فرمود: «از غیبت بپرهیز، که خورش سگهاى دوزخ است».
(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۱۷ ح۲ )
۳۷. نهى از منکر
«لا یَنْبَغِى لِنَفْسٍ مُؤْمِنَةٍ تَرَى مَنْ یَعْصِى اللّهَ فَلا تُنْکِرُ عَلَیْهِ».
امام حسین (ع) فرمود: «سزاوار نیست که مؤمن، گناهکارى را ببیند و او را از گناه باز ندارد».
(کنز العمّال، ج ۳ ص ۸۵ ح۵۶۱۴ )
۳۸. اثر نافرمانى خداوند
«مَنْ حَاوَلَ اَمْراً بِمَعْصِیَةِ اللّهِ کَانَ اَفْوَتَ لِمَا یَرْجُوا وَ اَسْرَعَ لِمَا یَحْذَرُ».
امام حسین (ع) فرمود: «کسى که با نیرنگ و معصیت خدا، در پى به دست آوردن چیزى رود، کمتر به آنچه امید دارد مىرسد، و زودتر به آنچه مىترسد، دچار مىشود».
(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۲ ح۱۹ )
۳۹. خیر فراوان در پنج چیز
«خَمْسٌ مَنْ لَمْ تَکُنْ فِیهِ لَمْ یَکُنْ فِیهِ کَثِیرُ مُسْتَمْتِعٍ: اَلْعَقْلُ، وَ الدّینُ وَ الاَدَبُ، وَ الْحَیَاءُ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ».
امام حسین (ع) فرمود: «پنج چیز است که در هرکسى نباشد، خیر زیادى در او نیست: عقل، دین، ادب، حیا و خوشخویى».
(حیاة الامام الحسین(ع)، ج ۱ ص۱۸۱ )
۴۰. پیروى از حق و کمال عقل
«لا یَکْمُلُ الْعَقْلُ إِلا بِاتّبَاعِ الْحَقّ».
امام حسین (ع) فرمود: «عقل جز با پیروى از حق، کامل نمىشود».
(أعلام الدین، ص۲۹۸ )
