صلح تحمیلی امام حسن مجتبی (صلوات الله علیه ) تنها ترین سردار
به مناسبت میلاد امام حسن(ع)
"آن صلح تحمیلی که در عصر امام حسن واقع شد، آن حکمیت تحمیلی که در زمان امیرالمؤمنین واقع شد و هر دویش به دست اشخاص حیله‌گر درست شد، این ما را هدایت می‌کند به اینکه نه زیر بار صلح تحمیلی برویم و نه زیر بار حکمیت تحمیلی.
...
قصه امام حسن و قضیه صلح، این هم صلح تحمیلی بود؛ برای اینکه امام حسن، دوستان خودش، یعنی آن اشخاص خائنی که دور او جمع شده بودند، او را جُوری کردند که نتوانست خلافش بکند، صلح کرد؛ صلح تحمیلی بود. این صلحی هم که حالا به ما می‌خواهند بگویند، این است."
صحیفه امام ج 20 ص 118 الی 119
جماران 2 شهریور 1365
_
ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﺍﻣﺖ ﻭ ﻣﻈﻠﻮﻣﻴﺖ ﺭﻫﺒﺮ
ﭘﺲ ﺍﺯ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﺟﺎﻧﺴﻮﺯ ﻣﻮﻟﺎﯼ ﻣﺘّﻘﻴﺎﻥ ﺍﻣﺎﻡ ﻋﻠﯽّ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ، ﻋﺪّﻩ ﺍﯼ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﻪ ﺣﻀﻮﺭ ﺍﻣﺎﻡ ﺣﺴﻦ ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺁﻣﺪﻩ ﻭ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ: ﻳﺎﺑﻦ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻞ! ﺗﻮ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻭ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﭘﺪﺭﺕ ﻫﺴﺘﯽ ﻭ ﻣﺎ ﺷﻨﻮﻧﺪﻩ ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺑﺮ ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﺕ ﺗﻮ ﻣﯽﺑﺎﺷﻴﻢ، ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﺻﻠﺎﺡ ﻣﯽﺩﺍﻧﯽ، ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﺋﯽ ﻧﻤﺎ. ﺍﻣﺎﻡ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺷﻤﺎ ﻣﺮﺩﻣﺎﻧﯽ ﺩﺭﻭﻏﮕﻮ ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻭ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ
ﻣﻦ ﺑﺮﺗﺮ ﺑﻮﺩ ﺑﯽ ﻭﻓﺎﺋﯽ ﮐﺮﺩﻳﺪ؛
ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽﺧﻮﺍﻫﻴﺪ ﻣﻄﻴﻊ ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺑﺮ ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻴﺪ؟! ﻭ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻭ ﺑﺎ ﮐﺪﺍﻡ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺍﯼ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﻢ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﮐﻨﻢ؟ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﺍﮔﺮ ﺻﺪﺍﻗﺖ ﺩﺍﺭﻳﺪ ﻭ ﺭﺍﺳﺖ ﻣﯽﮔﻮﺋﻴﺪ، ﻭﻋﺪﻩ ﻣﻦ ﻭ ﺷﻤﺎ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﮑﯽ ﺷﻬﺮ ﻣﺪﺍﻳﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ، ﮐﻪ ﻣﺤﻞّ ﺗﺠﻤّﻊ ﻟﺸﮑﺮ ﺟﻬﺖ ﺭﻭﻳﺎﺭﻭﺋﯽ ﺑﺎ ﺩﺷﻤﻦ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﭘﺲ ﺍﮐﺜﺮﻳّﺖ ﺁﻥﻫﺎ ﺑﻪ ﺍﻣﺎﻡ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﭘﺸﺖ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﺯﮔﺸﺘﻨﺪ؛ ﻭ ﺣﻀﺮﺕ ﺑﺎ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺁﮔﺎﻫﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻭﺿﺎﻉ، ﺳﻮﺍﺭ ﻣﺮﮐﺐ ﺧﻮﺩ ﺷﺪ ﻭ ﻋﺪّﻩ ﻗﻠﻴﻠﯽ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺣﻀﺮﺕ ﺭﻭﺍﻧﻪ ﺷﺪﻧﺪ.
بی ﻭﻓﺎﺋﯽ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻧﻤﻮﺩ، ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﮑﺎﻥ ﻣﻮﻋﻮﺩ ﺩﺭ ﺿﻤﻦ ﺍﻳﺮﺍﺩ ﺧﻄﺒﻪ ﺍﯼ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﯼ ﺟﻤﺎﻉ! ﺷﻤﺎﻫﺎ ﺧﻮﺍﺳﺘﻴﺪ ﻣﺮﺍ ﻣﻐﺮﻭﺭ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ، ﭘﺲ ﻧﻴﺮﻧﮓ ﻭ ﺣﻴﻠﻪ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻴﺪ ﻫﻤﺎﻥ ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﺪﺭﻡ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺮﺩﻳﺪ، ﺷﻤﺎﻫﺎ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﻦ ﺩﺭ ﺭﮐﺎﺏ ﺷﺨﺼﯽ ﮐﺎﻓﺮ ﻭ ﻇﺎﻟﻢ ﺧﻮﺍﻫﻴﺪ ﺟﻨﮕﻴﺪ، ﮐﻪ ﻫﻴﭻ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺑﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻭ ﺭﺳﻮﻟﺶ ﻧﺪﺍﺭﺩ. ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ، ﺷﺨﺼﯽ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﮐِﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﻟﺸﮑﺮ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ ﻭ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﭼﻬﺎﺭ ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﺟﻨﮓ ﮔﺴﻴﻞ ﻧﻤﻮﺩ؛
ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺃﻧﺒﺎﺭ ﺗﻮﻗّﻒ ﮐﻨﻴﺪ
ﻭ ﺗﺎ ﺩﺳﺘﻮﺭﯼ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﻣﻦ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ، ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺣﺮﮐﺘﯽ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻧﺪﻫﻴﺪ. ﻭﻗﺘﯽ ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﺍﺯ ﭼﻨﻴﻦ ﻗﻀﻴّﻪ ﺍﯼ ﺁﮔﺎﻩ ﺷﺪ، ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﻣﺄﻣﻮﺭ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﭘﺎﻧﺼﺪ ﻫﺰﺍﺭ ﺩﺭﻫﻢ ﺑﺮﺍﯼ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﻟﺸﮑﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻭ ﭘﻴﺎﻡ ﺩﺍﺩ: ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻠﺤﻖ ﺷﻮﯼ؛ ﻭﻟﺎﻳﺖ ﻫﺮ ﮐﺠﺎ ﺭﺍ ﮐﻪ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﺎﺷﯽ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻭﺍﮔﺬﺍﺭ ﻣﯽﮐﻨﻴﻢ. ﭘﺲ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﻟﺸﮑﺮ ﭼﻮﻥ ﻓﺮﺩﯼ ﺳﺴﺖ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﻭ ﺩﻧﻴﺎ ﻃﻠﺐ ﺑﻮﺩ، ﺑﻪ ﺍﻣﺎﻡ ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﮐﺮﺩ؛ ﻭ ﭘﻮﻝﻫﺎ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺑﺴﻴﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺳﭙﺎﻩ ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﻣﻠﺤﻖ ﺷﺪ.
ﭼﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﺧﺒﺮ ﺑﻪ ﺣﻀﺮﺕ ﺭﺳﻴﺪ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﻧﻤﻮﺩ: ﺍﯼ ﺟﻤﺎعت! ﮐِﻨﺪﯼ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻭ ﺷﻤﺎ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﮐﺮﺩ، ﻭ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺎﺭ ﺩﻭّﻡ ﺗﮑﺮﺍﺭ ﻣﯽﮐﻨﻢ ﻭ ﻣﯽﮔﻮﻳﻢ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﺑﯽ ﻭﻓﺎ ﻭ ﺩﻧﻴﺎ ﻃﻠﺐ ﻫﺴﺘﻴﺪ، ﻭﻟﻴﮑﻦ ﺷﺨﺺ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﺍﻭ ﻣﯽﻓﺮﺳﺘﻢ، ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﻣﯽﺩﺍﻧﻢ ﺍﻭ ﻧﻴﺰ ﭼﻮﻥ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺑﯽ ﻭﻓﺎ ﻭ ﺧﺎﺋﻦ ﺍﺳﺖ. ﺁﻥ ﮔﺎﻩ ﺷﺨﺼﯽ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺑﻨﯽ ﻣﺮﺍﺩ - ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﻣﺮﺍﺩﯼ - ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﭼﻬﺎﺭ ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮ ﺭﻭﺍﻧﻪ ﻧﻤﻮﺩ؛ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻭ ﻋﻬﺪ ﻭ ﭘﻴﻤﺎﻥ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻧﮑﻨﺪ ﻭ ﺍﻭ ﻧﻴﺰ ﻗﺴﻢ ﺧﻮﺭﺩ ﮐﻪ ﭼﻮﻥ ﮐﻮﻩ ﺛﺎﺑﺖ ﻭ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ.
ﻭ ﭼﻮﻥ ﻟﺸﮑﺮ ﺁﻫﻨﮓ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﻮﯼ ﺟﺒﻬﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﺮﻭﻧﺪ، ﺣﻀﺮﺕ ﺑﻪ ﺁﺭﺍﻣﯽ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺑﻪ ﺍﻭ ﻧﻴﺰ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩﯼ ﻧﻴﺴﺖ. ﻭ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻟﺸﮑﺮ ﻣُﺮﺍﺩﯼ ﺑﻪ ﺃﻧﺒﺎﺭ ﺭﺳﻴﺪ، ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﺩﻭ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐِﻨﺪﯼ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﻣُﺮﺍﺩﯼ ﻧﻴﺰ ﺍﺟﺮﺍ ﮐﺮﺩ؛ ﻭ ﺍﻭ ﻫﻢ ﻓﺮﻳﺐ ﺧﻮﺭﺩ ﻭ ﻋﻬﺪ ﻭ ﻗﺴﻢ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺷﮑﺴﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻟﺸﮑﺮ ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﭘﻴﻮﺳﺖ. ﺍﻣﺎﻡ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪﻥ ﺧﺒﺮ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻣﺮﺍﺩﯼ، ﺑﻪ ﭘﺎ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﻣﯽﮔﻮﻳﻢ ﮐﻪ ﺷﻤﺎﻫﺎ ﺻﺪﺍﻗﺖ ﻭ ﻭﻓﺎ ﻧﺪﺍﺭﻳﺪ ﻭ ﻋﻬﺪﺷﮑﻦ ﻫﺴﺘﻴﺪ؛ ﻭ ﺗﻮﺟّﻪ ﻧﻤﻮﺩﻳﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ
ﻣُﺮﺍﺩﯼ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﻨﺪﯼ ﻋﻬﺪﺷﮑﻨﯽ ﻭ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﮐﺮﺩ.
ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﻳﺎ ﺍﺑﻦ ﺭﺳﻮﻝ الله! ﺁﻥﻫﺎ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﮐﺮﺩﻧﺪ، ﻟﻴﮑﻦ ﻣﺎ ﺻﺎﺩﻗﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺩﻫﯽ، ﺑﻪ ﺁﻥ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﻴﻢ. ﺣﻀﺮﺕ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﭘﺲ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﯼ ﺩﻳﮕﺮ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﻣﯽﺁﺯﻣﺎﻳﻢ ﺗﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺍﻣﺮ ﺑﺮﺍﯼ ﺧﻮﺩﺗﺎﻥ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮﺩ، ﻭﻋﺪﻩ ﮔﺎﻩ ﻣﻦ ﻭ ﺷﻤﺎ ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﻧُﺨَﻴْﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻫﺮ ﮐﻪ ﻣﻴﻞ ﺩﺍﺭﺩ ﺁﻥ ﺟﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﻳﺎﺑﺪ؛ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﻣﯽﺩﺍﻧﻢ ﺷﻤﺎ ﻣﺮﺩﻣﯽ ﺑﯽ ﻭﻓﺎ ﻭ ﻋﻬﺪﺷﮑﻦ ﻫﺴﺘﻴﺪ.
ﭘﺲ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺣﻀﺮﺕ ﻭﺍﺭﺩ ﻧُﺨَﻴْﻠﻪ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻭ ﻣﺪّﺕ ﺩﻩ ﺭﻭﺯ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺟﺎ ﺍﻗﺎﻣﺖ ﮔﺰﻳﺪ؛ ﻭﻟﯽ ﺟﺰ ﺗﻌﺪﺍﺩﯼ ﺍﻧﺪﮎ، ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻣﮑﺎﻥ ﻧﻴﺎﻣﺪ، ﭘﺲ ﺣﻀﺮﺕ ﺑﻪ ﮐﻮﻓﻪ ﻣﺮﺍﺟﻌﺖ ﻧﻤﻮﺩ ﻭ ﺑﺮ ﺑﺎﻟﺎﯼ ﻣﻨﺒﺮ ﺭﻓﺖ ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺗﻌﺠّﺐ ﻣﯽﮐﻨﻢ ﺍﺯ ﮔﺮﻭﻫﯽ ﺑﯽ ﺩﻳﻦ ﻭ ﺑﯽ ﻭﻓﺎ؛ ﻭﺍﯼ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻓﺮﻳﻔﺘﮕﺎﻥ ﻭ ﺧﻮﺩ ﻓﺮﻭﺷﺎن! ﺑﺪﺍﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺍﺳﻠﺎﻣﯽ ﺑﺮ ﺑﻨﯽ ﺍﻣﻴّﻪ ﺣﺮﺍﻡ ﺍﺳﺖ، ﻭﻟﯽ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺩﺳﺖ ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﺑﻴﻔﺘﺪ؛ ﭼﻮﻥ ﺷﻤﺎﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺣﮑﻮﻣﺘﺶ ﺑﺪﺍﻧﺪ ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ ﺗﺮﺣّﻤﯽ ﺭﻭﺍ ﻧﻤﯽ ﺩﺍﺭﺩ، ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷﮑﻨﺠﻪﻫﺎ ﺁﺯﺍﺭﺗﺎﻥ ﻣﯽﺩﻫﺪ ﻭ ﻧﺎﺑﻮﺩﺗﺎﻥ ﻣﯽﮐﻨﺪ.
ﺳﭙﺲ ﻋﺪّﻩ ﺑﺴﻴﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﻧﻴﺎﭘﺮﺳﺖ ﻭ ﺑﯽ ﻭﻓﺎﯼ ﮐﻮﻓﻪ، ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﻣﺘﻌﺪّﺩﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮﻥ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻧﺪ: ﺍﮔﺮ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﺎﺷﯽ، ﺣﺴﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﯽّ ﺭﺍ ﺩﺳﺖ ﮔﻴﺮ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺮﺍﻳﺖ ﻣﯽﻓﺮﺳﺘﻴﻢ؛ ﻭ ﭼﻮﻥ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﻭ ﺧﻮﺷﻨﻮﺩﯼ ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﺭﺍ ﺁﮔﺎﻩ ﺷﺪﻧﺪ، ﺑﺮ ﻣﺤﻞّ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﻭ ﺍﺳﺘﺮﺍﺣﺖ ﺁﻥ ﺍﻣﺎﻡ ﻣﻈﻠﻮﻡ ﺳﻠﺎﻡ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮﺩﻧﺪ؛ ﻭ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺟﺮﺍﺣﺎﺗﯽ ﺑﺮ ﺑﺪﻥ ﻣﻘﺪّﺱ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﻭﺍﺭﺩ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ. ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﺩﺛﻪ ﺩﻟﺨﺮﺍﺵ، ﺣﻀﺮﺕ ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﻧﺎﻣﻪ ﺍﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮﻥ ﻧﻮﺷﺖ:
ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺟﺪّﻡ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺁﻟﻪ ﺷﻨﻴﺪﻡ ﮐﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺧﻠﺎﻓﺖ ﻭ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﺮ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺑﻨﯽ ﺍﻣﻴّﻪ ﺣﺮﺍﻡ ﺍﺳﺖ، ﺍﻣّﺎ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻭﺿﻌﻴّﺖ ﻭ ﻣﻮﻗﻌﻴّﺘﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺑﺎ ﺷﺮﺍﻳﻄﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺻﻠﺢ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﻫﺴﺘﻢ؛ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﯽﺩﻫﻢ.
ﺍﻟﺨﺮﺍﻳﺞ ﻭ ﺍﻟﺠﺮﺍﻳﺢ: ﺝ 2، ﺹ 576، ﺡ 4
__
"آن صلح تحمیلی که در عصر امام حسن واقع شد، آن حکمیت تحمیلی که در زمان امیرالمؤمنین واقع شد و هر دویش به دست اشخاص حیله‌گر درست شد، این ما را هدایت می‌کند به اینکه نه زیر بار صلح تحمیلی برویم و نه زیر بار حکمیت تحمیلی.
...
قصه امام حسن و قضیه صلح، این هم صلح تحمیلی بود؛ برای اینکه امام حسن، دوستان خودش، یعنی آن اشخاص خائنی که دور او جمع شده بودند، او را جُوری کردند که نتوانست خلافش بکند، صلح کرد؛ صلح تحمیلی بود. این صلحی هم که حالا به ما می‌خواهند بگویند، این است."
صحیفه امام ج 20 ص 118 الی 119
جماران 2 شهریور 1365
_
ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﺍﻣﺖ ﻭ ﻣﻈﻠﻮﻣﻴﺖ ﺭﻫﺒﺮ
ﭘﺲ ﺍﺯ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﺟﺎﻧﺴﻮﺯ ﻣﻮﻟﺎﯼ ﻣﺘّﻘﻴﺎﻥ ﺍﻣﺎﻡ ﻋﻠﯽّ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ، ﻋﺪّﻩ ﺍﯼ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﻪ ﺣﻀﻮﺭ ﺍﻣﺎﻡ ﺣﺴﻦ ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺁﻣﺪﻩ ﻭ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ: ﻳﺎﺑﻦ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻞ! ﺗﻮ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻭ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﭘﺪﺭﺕ ﻫﺴﺘﯽ ﻭ ﻣﺎ ﺷﻨﻮﻧﺪﻩ ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺑﺮ ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﺕ ﺗﻮ ﻣﯽﺑﺎﺷﻴﻢ، ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﺻﻠﺎﺡ ﻣﯽﺩﺍﻧﯽ، ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﺋﯽ ﻧﻤﺎ. ﺍﻣﺎﻡ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺷﻤﺎ ﻣﺮﺩﻣﺎﻧﯽ ﺩﺭﻭﻏﮕﻮ ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻭ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ
ﻣﻦ ﺑﺮﺗﺮ ﺑﻮﺩ ﺑﯽ ﻭﻓﺎﺋﯽ ﮐﺮﺩﻳﺪ؛
ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽﺧﻮﺍﻫﻴﺪ ﻣﻄﻴﻊ ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺑﺮ ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻴﺪ؟! ﻭ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻭ ﺑﺎ ﮐﺪﺍﻡ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺍﯼ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﻢ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﮐﻨﻢ؟ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﺍﮔﺮ ﺻﺪﺍﻗﺖ ﺩﺍﺭﻳﺪ ﻭ ﺭﺍﺳﺖ ﻣﯽﮔﻮﺋﻴﺪ، ﻭﻋﺪﻩ ﻣﻦ ﻭ ﺷﻤﺎ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﮑﯽ ﺷﻬﺮ ﻣﺪﺍﻳﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ، ﮐﻪ ﻣﺤﻞّ ﺗﺠﻤّﻊ ﻟﺸﮑﺮ ﺟﻬﺖ ﺭﻭﻳﺎﺭﻭﺋﯽ ﺑﺎ ﺩﺷﻤﻦ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﭘﺲ ﺍﮐﺜﺮﻳّﺖ ﺁﻥﻫﺎ ﺑﻪ ﺍﻣﺎﻡ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﭘﺸﺖ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﺯﮔﺸﺘﻨﺪ؛ ﻭ ﺣﻀﺮﺕ ﺑﺎ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺁﮔﺎﻫﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻭﺿﺎﻉ، ﺳﻮﺍﺭ ﻣﺮﮐﺐ ﺧﻮﺩ ﺷﺪ ﻭ ﻋﺪّﻩ ﻗﻠﻴﻠﯽ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺣﻀﺮﺕ ﺭﻭﺍﻧﻪ ﺷﺪﻧﺪ.
بی ﻭﻓﺎﺋﯽ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻧﻤﻮﺩ، ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﮑﺎﻥ ﻣﻮﻋﻮﺩ ﺩﺭ ﺿﻤﻦ ﺍﻳﺮﺍﺩ ﺧﻄﺒﻪ ﺍﯼ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﯼ ﺟﻤﺎﻉ! ﺷﻤﺎﻫﺎ ﺧﻮﺍﺳﺘﻴﺪ ﻣﺮﺍ ﻣﻐﺮﻭﺭ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ، ﭘﺲ ﻧﻴﺮﻧﮓ ﻭ ﺣﻴﻠﻪ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻴﺪ ﻫﻤﺎﻥ ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﺪﺭﻡ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺮﺩﻳﺪ، ﺷﻤﺎﻫﺎ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﻦ ﺩﺭ ﺭﮐﺎﺏ ﺷﺨﺼﯽ ﮐﺎﻓﺮ ﻭ ﻇﺎﻟﻢ ﺧﻮﺍﻫﻴﺪ ﺟﻨﮕﻴﺪ، ﮐﻪ ﻫﻴﭻ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺑﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻭ ﺭﺳﻮﻟﺶ ﻧﺪﺍﺭﺩ. ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ، ﺷﺨﺼﯽ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﮐِﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﻟﺸﮑﺮ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ ﻭ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﭼﻬﺎﺭ ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﺟﻨﮓ ﮔﺴﻴﻞ ﻧﻤﻮﺩ؛
ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺃﻧﺒﺎﺭ ﺗﻮﻗّﻒ ﮐﻨﻴﺪ
ﻭ ﺗﺎ ﺩﺳﺘﻮﺭﯼ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﻣﻦ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ، ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺣﺮﮐﺘﯽ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻧﺪﻫﻴﺪ. ﻭﻗﺘﯽ ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﺍﺯ ﭼﻨﻴﻦ ﻗﻀﻴّﻪ ﺍﯼ ﺁﮔﺎﻩ ﺷﺪ، ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﻣﺄﻣﻮﺭ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﭘﺎﻧﺼﺪ ﻫﺰﺍﺭ ﺩﺭﻫﻢ ﺑﺮﺍﯼ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﻟﺸﮑﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻭ ﭘﻴﺎﻡ ﺩﺍﺩ: ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻠﺤﻖ ﺷﻮﯼ؛ ﻭﻟﺎﻳﺖ ﻫﺮ ﮐﺠﺎ ﺭﺍ ﮐﻪ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﺎﺷﯽ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻭﺍﮔﺬﺍﺭ ﻣﯽﮐﻨﻴﻢ. ﭘﺲ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﻟﺸﮑﺮ ﭼﻮﻥ ﻓﺮﺩﯼ ﺳﺴﺖ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﻭ ﺩﻧﻴﺎ ﻃﻠﺐ ﺑﻮﺩ، ﺑﻪ ﺍﻣﺎﻡ ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﮐﺮﺩ؛ ﻭ ﭘﻮﻝﻫﺎ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺑﺴﻴﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺳﭙﺎﻩ ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﻣﻠﺤﻖ ﺷﺪ.
ﭼﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﺧﺒﺮ ﺑﻪ ﺣﻀﺮﺕ ﺭﺳﻴﺪ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﻧﻤﻮﺩ: ﺍﯼ ﺟﻤﺎعت! ﮐِﻨﺪﯼ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻭ ﺷﻤﺎ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﮐﺮﺩ، ﻭ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺎﺭ ﺩﻭّﻡ ﺗﮑﺮﺍﺭ ﻣﯽﮐﻨﻢ ﻭ ﻣﯽﮔﻮﻳﻢ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﺑﯽ ﻭﻓﺎ ﻭ ﺩﻧﻴﺎ ﻃﻠﺐ ﻫﺴﺘﻴﺪ، ﻭﻟﻴﮑﻦ ﺷﺨﺺ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﺍﻭ ﻣﯽﻓﺮﺳﺘﻢ، ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﻣﯽﺩﺍﻧﻢ ﺍﻭ ﻧﻴﺰ ﭼﻮﻥ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺑﯽ ﻭﻓﺎ ﻭ ﺧﺎﺋﻦ ﺍﺳﺖ. ﺁﻥ ﮔﺎﻩ ﺷﺨﺼﯽ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺑﻨﯽ ﻣﺮﺍﺩ - ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﻣﺮﺍﺩﯼ - ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﭼﻬﺎﺭ ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮ ﺭﻭﺍﻧﻪ ﻧﻤﻮﺩ؛ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻭ ﻋﻬﺪ ﻭ ﭘﻴﻤﺎﻥ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻧﮑﻨﺪ ﻭ ﺍﻭ ﻧﻴﺰ ﻗﺴﻢ ﺧﻮﺭﺩ ﮐﻪ ﭼﻮﻥ ﮐﻮﻩ ﺛﺎﺑﺖ ﻭ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ.
ﻭ ﭼﻮﻥ ﻟﺸﮑﺮ ﺁﻫﻨﮓ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﻮﯼ ﺟﺒﻬﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﺮﻭﻧﺪ، ﺣﻀﺮﺕ ﺑﻪ ﺁﺭﺍﻣﯽ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺑﻪ ﺍﻭ ﻧﻴﺰ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩﯼ ﻧﻴﺴﺖ. ﻭ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻟﺸﮑﺮ ﻣُﺮﺍﺩﯼ ﺑﻪ ﺃﻧﺒﺎﺭ ﺭﺳﻴﺪ، ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﺩﻭ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐِﻨﺪﯼ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﻣُﺮﺍﺩﯼ ﻧﻴﺰ ﺍﺟﺮﺍ ﮐﺮﺩ؛ ﻭ ﺍﻭ ﻫﻢ ﻓﺮﻳﺐ ﺧﻮﺭﺩ ﻭ ﻋﻬﺪ ﻭ ﻗﺴﻢ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺷﮑﺴﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻟﺸﮑﺮ ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﭘﻴﻮﺳﺖ. ﺍﻣﺎﻡ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪﻥ ﺧﺒﺮ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻣﺮﺍﺩﯼ، ﺑﻪ ﭘﺎ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﻣﯽﮔﻮﻳﻢ ﮐﻪ ﺷﻤﺎﻫﺎ ﺻﺪﺍﻗﺖ ﻭ ﻭﻓﺎ ﻧﺪﺍﺭﻳﺪ ﻭ ﻋﻬﺪﺷﮑﻦ ﻫﺴﺘﻴﺪ؛ ﻭ ﺗﻮﺟّﻪ ﻧﻤﻮﺩﻳﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ
ﻣُﺮﺍﺩﯼ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﻨﺪﯼ ﻋﻬﺪﺷﮑﻨﯽ ﻭ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﮐﺮﺩ.
ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﻳﺎ ﺍﺑﻦ ﺭﺳﻮﻝ الله! ﺁﻥﻫﺎ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﮐﺮﺩﻧﺪ، ﻟﻴﮑﻦ ﻣﺎ ﺻﺎﺩﻗﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺩﻫﯽ، ﺑﻪ ﺁﻥ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﻴﻢ. ﺣﻀﺮﺕ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﭘﺲ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﯼ ﺩﻳﮕﺮ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﻣﯽﺁﺯﻣﺎﻳﻢ ﺗﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺍﻣﺮ ﺑﺮﺍﯼ ﺧﻮﺩﺗﺎﻥ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮﺩ، ﻭﻋﺪﻩ ﮔﺎﻩ ﻣﻦ ﻭ ﺷﻤﺎ ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﻧُﺨَﻴْﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻫﺮ ﮐﻪ ﻣﻴﻞ ﺩﺍﺭﺩ ﺁﻥ ﺟﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﻳﺎﺑﺪ؛ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﻣﯽﺩﺍﻧﻢ ﺷﻤﺎ ﻣﺮﺩﻣﯽ ﺑﯽ ﻭﻓﺎ ﻭ ﻋﻬﺪﺷﮑﻦ ﻫﺴﺘﻴﺪ.
ﭘﺲ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺣﻀﺮﺕ ﻭﺍﺭﺩ ﻧُﺨَﻴْﻠﻪ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻭ ﻣﺪّﺕ ﺩﻩ ﺭﻭﺯ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺟﺎ ﺍﻗﺎﻣﺖ ﮔﺰﻳﺪ؛ ﻭﻟﯽ ﺟﺰ ﺗﻌﺪﺍﺩﯼ ﺍﻧﺪﮎ، ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻣﮑﺎﻥ ﻧﻴﺎﻣﺪ، ﭘﺲ ﺣﻀﺮﺕ ﺑﻪ ﮐﻮﻓﻪ ﻣﺮﺍﺟﻌﺖ ﻧﻤﻮﺩ ﻭ ﺑﺮ ﺑﺎﻟﺎﯼ ﻣﻨﺒﺮ ﺭﻓﺖ ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺗﻌﺠّﺐ ﻣﯽﮐﻨﻢ ﺍﺯ ﮔﺮﻭﻫﯽ ﺑﯽ ﺩﻳﻦ ﻭ ﺑﯽ ﻭﻓﺎ؛ ﻭﺍﯼ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻓﺮﻳﻔﺘﮕﺎﻥ ﻭ ﺧﻮﺩ ﻓﺮﻭﺷﺎن! ﺑﺪﺍﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺍﺳﻠﺎﻣﯽ ﺑﺮ ﺑﻨﯽ ﺍﻣﻴّﻪ ﺣﺮﺍﻡ ﺍﺳﺖ، ﻭﻟﯽ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺩﺳﺖ ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﺑﻴﻔﺘﺪ؛ ﭼﻮﻥ ﺷﻤﺎﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺣﮑﻮﻣﺘﺶ ﺑﺪﺍﻧﺪ ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ ﺗﺮﺣّﻤﯽ ﺭﻭﺍ ﻧﻤﯽ ﺩﺍﺭﺩ، ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷﮑﻨﺠﻪﻫﺎ ﺁﺯﺍﺭﺗﺎﻥ ﻣﯽﺩﻫﺪ ﻭ ﻧﺎﺑﻮﺩﺗﺎﻥ ﻣﯽﮐﻨﺪ.
ﺳﭙﺲ ﻋﺪّﻩ ﺑﺴﻴﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﻧﻴﺎﭘﺮﺳﺖ ﻭ ﺑﯽ ﻭﻓﺎﯼ ﮐﻮﻓﻪ، ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﻣﺘﻌﺪّﺩﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮﻥ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻧﺪ: ﺍﮔﺮ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﺎﺷﯽ، ﺣﺴﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﯽّ ﺭﺍ ﺩﺳﺖ ﮔﻴﺮ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺮﺍﻳﺖ ﻣﯽﻓﺮﺳﺘﻴﻢ؛ ﻭ ﭼﻮﻥ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﻭ ﺧﻮﺷﻨﻮﺩﯼ ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﺭﺍ ﺁﮔﺎﻩ ﺷﺪﻧﺪ، ﺑﺮ ﻣﺤﻞّ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﻭ ﺍﺳﺘﺮﺍﺣﺖ ﺁﻥ ﺍﻣﺎﻡ ﻣﻈﻠﻮﻡ ﺳﻠﺎﻡ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮﺩﻧﺪ؛ ﻭ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺟﺮﺍﺣﺎﺗﯽ ﺑﺮ ﺑﺪﻥ ﻣﻘﺪّﺱ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﻭﺍﺭﺩ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ. ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﺩﺛﻪ ﺩﻟﺨﺮﺍﺵ، ﺣﻀﺮﺕ ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﻧﺎﻣﻪ ﺍﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮﻥ ﻧﻮﺷﺖ:
ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺟﺪّﻡ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺁﻟﻪ ﺷﻨﻴﺪﻡ ﮐﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺧﻠﺎﻓﺖ ﻭ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﺮ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺑﻨﯽ ﺍﻣﻴّﻪ ﺣﺮﺍﻡ ﺍﺳﺖ، ﺍﻣّﺎ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻭﺿﻌﻴّﺖ ﻭ ﻣﻮﻗﻌﻴّﺘﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺑﺎ ﺷﺮﺍﻳﻄﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺻﻠﺢ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﻫﺴﺘﻢ؛ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﯽﺩﻫﻢ.
ﺍﻟﺨﺮﺍﻳﺞ ﻭ ﺍﻟﺠﺮﺍﻳﺢ: ﺝ 2، ﺹ 576، ﺡ 4
__
