وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَینْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَیقِیمُونَ الصَّلَاةَ
وَیؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَیطِیعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُولَئِکَ سَیرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ «التوبة/71»
مردان و زنان باایمان، ولی (و یار و یاور) یکدیگرند؛ امر به معروف، و نهی از منکر میکنند؛ نماز را برپا میدارند؛ و زکات را میپردازند؛ و خدا و رسولش را اطاعت میکنند؛ بزودی خدا آنان را مورد رحمت خویش قرارمیدهد؛ خداوند توانا و حکیم است!
یکی از واجبات بسیار مهم، حیاتی و تاثیرگذار در معارف اسلامی، فریضه امر به معروف و نهی از منکر است که انجام آن یکی از واجبات و ترک آن از محرمات میباشد و به تعبیر روایات معصومین علیهمالسلام، امر به معروف و نهی از منکر فریضه عظیمی است که با انجام آن سایر واجبات در خارج عملی میشوند و از تحقق محرمات جلوگیری به عمل میآید و در واقع عامل اصلی در ترویج و تحکیم واجبات دیگر هستند.
به عنوان نمونه به دو روایت اشاره می شود:
امیرالمومنین علیهالسلام فرمودند: همه کارهاى خوب و جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منکر چون قطرهاى است در دریاى عمیق.[1]
و همچنین امام محمد باقر علیه السلام در حدیثی فرمودند: امر به معروف و نهی از منکر راه و روش پیامبران و طریقه صالحان میباشد. واجب بسیار عظیمی است که به وسیله آن سایر واجبات برپا میگردد، و از دشمنان انتقام گرفته میشود. و امور اجتماعی مردم استوار میگردد.[2]
و نیز از امام رضا علیه السلام نیز نقل شده است که فرمودند: در امر به معروف و نهی از منکر جدی باشید، وگرنه اشرار و ستمکاران بر شما سلطه مییابند و هر چه خوبان دعا کنند دعایشان مستجاب نخواهد شد.[3]
و به همین دلیل است که همه انبیا و اولیا و صالحان، به ویژه پیامبر اسلام و ائمه معصومین علیهمالسلام، آیین یکتاپرستی و حقمداری را با امر به نیکیها و نهی از بدیها ترویج میکردند. آنان همیشه هشدار دادهاند که با ترک این دو واجب، ستمگران بر جامعه حاکم میشوند و زشتی و پلیدی، همهجا را خواهد گرفت و تر و خشک با هم میسوزند.
لذا یادآوری اهمیت عظیم این واجب الهی و تبیین شیوههای صحیح آن، وظیفهای است که هر فرد مسلمانی باید به نوبه خود در حد توان انجام دهد و در جهت تحقق آن کوشش نماید.
پی نوشت:
[1]- قال على علیه السلام : وَماأعمالُ البِرِّ کُلُّها وَالجِهادُ فى سَبیلِ اللّهِ عِندَ المرِ بِالمَعرُوفِ وَالنَّهىِ عَنِ المُنکَرِ إِلاّ کَنَفثَةٍ فى بَحرٍ لُجِّىٍّ؛ نهج البلاغه، حکمت 374
[2]- عن ابى جعفر علیه السلام قال: ان الامر بالمعروف و النهى عن المنکر سبیل الانبیاء و منهاج الصلحا، فریضة عظیمه بها تقام الفرائض و ینتصف من الاعداء و یستقیم الامر؛ وسائل الشیعه، ج16، ص119
[3]- محمد بن عرفه قال: سمعت ابا الحسن الرضا علیه السلام یقول: لتأمرن بالمعروف و تنهون عن المنکر او لیعملن علیکم شرارکم فیدعوا خیارکم فلا یستجاب لکم؛ وسائل الشیعه، ج16، ص118