شرح واقعه 16 آذر و وجه تسمیه آن
بعد از کودتاى 28 مرداد 1332 رژیم پهلوى که توانسته بود با کمک آمریکاییها بر اریکه قدرت باز گردد درصدد برآمد تا پایه هاى حکومت خود را تثبیت کند، اما غافل از اینکه مقاومت مردم به طور کامل از بین نرفته و ایران در اولین فرصت خشم و انزجار خویش را نسبت به حکومت کودتا نشان خواهد داد.
نیکسون معاون رئیس جمهور امریکا در پائیز سال 1332 راهی ایران می شود. نیکسون به عنوان معاون آیزنهاور به ایران آمد و مانند یک مهمان عالیرتبه پذیرایی شد اما دانشجویان خواب خوش را از شاه و نیکسون گرفتند و فریادهای "مرده باد شاه" از هر سوی دانشگاه شنیده شد.
تظاهرات دانشجویان دانشگاه تهران به عنوان اعتراض به ورود "دنیس رایت" کاردار جدید سفارت انگلیس در ایران از روز 14 آذر 1332 آغاز شد. دانشجویان دانشکده هاى حقوق و علوم سیاسى، علوم، دندانپزشکى، فنى، پزشکى، داروسازى در دانشکده هاى خود تظاهرات پرشورى علیه رژیم کودتا برپا کردند. رژیم پهلوى که به خوبى از خشم ملت و خصوصا دانشجویان نسبت به خود و آمریکا از پیش آگاه بود با تمام قوا متوجه دانشگاه شد.
روز 15 آذر تظاهرات به خارج از دانشگاه کشیده شد و ماموران انتظامى، در زد و خورد با دانشجویان، شمارى را مجروح و گروهى را دستگیر و زندانى کردند. صبح روز 16 آذر 1332، گارد مسلح رژیم پهلوى براى اولین بار وارد صحن دانشگاه شد تا فریاد مخالفان را در گلو خفه کند.
در یکى از کلاسهاى درس دانشکده فنى، چند تن از دانشجویان در اعتراض به حضور ماموران گارد رژیم شاه در صحن دانشگاه آنها را به مسخره مى گیرند و همین بهانه کافى بود تا گارد وارد کلاس درس شود و با ایجاد جو رعب و وحشت محیط را براى بهره بردارى و گرفتن زهر چشم دانشجویان آماده سازند.
ماموران گارد شاهنشاهی با حمله به دانشجویان بى پناه سه تن از آنان به نامهای مصطفی بزرگ نیا، مهدی شریعت رضوی و احمد قندچی را به شهادت مى رسانند و به همین مناسبت 16 آذر روز دانشجو نامگذاری و هر ساله این روز گرامی داشته می شود.
